Rezerwaty przyrody

W gminie Cekcyn znajduje się 5 rezerwatów przyrody, ktore z pewnością są godne obejrzenia:

Rezerwat cisów Jelenia Góra im. Kazimierza Szlachetko

Przedmiotem ochrony w rezerwacie "Jelenia Góra" jest cis (Taxus baccata).Rezerwat utworzono w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych stanowiska cisa pospolitego, występującego na zróżnicowanym troficznie siedlisku z przewagą lasu mieszanego świeżego w drzewostanach antropogenicznie przekształconych. Godny uwagi jest fakt, że cis na terenie rezerwatu, w przeciwieństwie do innych rezerwatów, bardzo dobrze odnawia się i rozszerza swój zasięg. Liczebność populacji cisów określa się obecnie na ok. 1,1 tys. okazów. Około 60% cisów to nalot o wysokości do 25 cm, zaś największe okazy osiągają wysokość około 9 m. Flora rezerwatu jest bogata, jak na niewielki powierzchniowo obszar. Stwierdzono występowanie trzech zbiorowisk roślinnych i 69 gatunków roślin naczyniowych, w tym kilku chronionych – m.in. lilia złotogłów, pomocnik baldaszkowy, barwinek pospolity. Rezerwat leśny - częściowy "Jelenia Góra" im. Kazimierza Szlachetki został utworzony Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 grudnia 1995 roku. Rezerwat położony jest w północnej części obrębu Wierzchlas w leśnictwie Jelenia Góra. Ogólna powierzchnia rezerwatu wynosi 4,39 ha.

 

Rezerwat przyrody „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego” w Wierzchlesie

Został utworzony na mocy Zarządzenia Ministra Leśnictwa z dnia 18 czerwca 1956 r.Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego stanowiska cisa, gatunku ustępującego obecnie z naszych lasów, a stanowiącego niegdyś ich stały element składowy. Jest jeden z najstarszych rezerwatów w Europie i najstarszy w Polsce. Największą ciekawostką rezerwatu są rosnące w nim cisy pospolite. Najbardziej wiekowe okazy, najstarsze w kraju, liczą sobie prawie 700 lat. Nie ma innego miejsca w Polsce, w którym byłoby więcej drzew tego typu. Trudno dziś zobaczyć cisy w stanie naturalnym - w rezerwacie znajduje się ich aż 3559. Rezerwat cisów objęty jest ścisłą ochroną co oznacza, że całkowicie zabroniona jest ingerencja człowieka w warunki życia organizmów i funkcjonowanie ekosystemów, nie planuje się żadnych zabiegów poza ochroną przed nienaturalnymi zmianami.

Dziś rezerwat w Wierzchlesie zajmuje powierzchnię 116,90 ha i poza skupiskiem cisów obejmuje również pobliski las i łąki oraz jezioro Mukrz. Oprócz cisów na uwagę zasługują rośliny chronione, które spotkać możemy na jego terenie: lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko czy storczyk kruszczyk szerokolistny.

W 1841 r. miejscowy nadleśniczy określił rosnące na wierzchleskim uroczysku cisy jako „obiekty szczególnie interesujące dla leśników, myśliwych i badaczy przyrody” . Skupisko cisów stawało się miejscem popularnym i coraz częściej w swoich zapiskach wspominali o nim leśnicy, przyrodnicy i turyści. Szczególnym sentymentem zapałał do niego nadleśniczy Wilhelm von Bock – właściwy twórca wierzchleskiego parku. Gdy po I wojnie światowej tereny Pomorza wróciły w granice Polski, skupiskiem cisów w Wierzchlesie zajęli się troskliwie leśnicy i naukowcy. W latach 1928-1934 przeprowadzono dokładne inwentaryzacje drzewostanu. Największe jednak zasługi, jeśli chodzi o popularyzację wierzchleskiego parku należą nie do przyrodników, a do artysty, który z niezwykłej atmosfery uroczyska czerpał natchnienie, a rosnące na nim drzewa uwiecznił na wielu swoich pracach. Mowa o Leonie Wyczółkowskim. Do Wierzchlasu trafił on po raz pierwszy w 1926 roku i później wielokrotnie wracał do miejsca, które sam nazwał „Świętym Gajem”. Owocem tych wypraw jest ponad 100 obrazów, litografii i rysunków. Wyczółkowski uwiecznił na nich drzewa, którym nadawał imiona: „ Chrobry”, „Orzeł” czy „Siostrzane Sosny”. W wyprawach po Borach Tucholskich Wyczółkowskiemu towarzyszył ówczesny nadleśniczy z Różanna, Kazimierz Sulisławski. To dzięki jego staraniom – które czynił piastując stanowisko pierwszego Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody - tworzonemu w Wierzchlesie w 1956 roku pierwszemu w województwie bydgoskim rezerwatowi przyrody nadano imię Leona Wyczółkowskiego.
Wstęp do rezerwatu od 15 kwietnia do 15 października. Wejście bezpłatne. Dla grup zorganizowanych ( od 10 do 50 osób), po wcześniejszym uzgodnieniu istnieje możliwość zwiedzania rezerwatu z przewodnikiem. Kontakt do Nadleśnictwa Zamrzenica - tel. (52) 33 411 75. W rezerwacie zalecamy noszenie okrycia wierzchniego zabezpieczającego przed ukąszeniami owadów.

Lokalizacja: zmotoryzowani dojadą do rezerwatu jadąc od strony Tucholi lub Świecia drogą wojewódzką nr 240. W lesie, pomiędzy miejscowościami Bysław i Rykowisko, niedaleko przejazdu kolejowego znajduje się drogowskaz, który sam zaprowadzi na parking przy rezerwacie, gdzie znajduje się miejsce na ognisko, ławki, stoły oraz izba ekspozycyjno-edukacyjna. GPS – N 53º 31'9'' E 18º 6'53''

Rezerwat przyrody Bagna nad Stążką

"Bagna nad Stążką" to utworzony w 1999 r. ekosystemowy rezerwat torfowiskowy o pow. 478,45 ha. Utworzony został w celu trwałego zabezpieczenia i zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych krajobrazowych torfowisk wraz z lasami położonymi w rozlewiskach Stążki z typowo wykształconymi zespołami roślinnymi torfowisk niskich, przejściowych
i wysokich. Rezerwat chroni również unikalną florę gatunków reliktowych, chronionych, rzadkich i bardzo rzadkich w skali kraju. Rezerwat można zwiedzać ze ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej "Jelenia Wyspa". Jej początek znajduje się przy drodze Tuchola - Tleń, 200 m za Nadleśnictwem Tuchola w miejscowości Gołąbek. Ścieżka przebiega w części rezerwatu przyrody "Bagna nad Stążką" znanej pod historyczną nazwą "Jelenia Wyspa". Długość ścieżki wynosi 3,5 km.

Rezerwat przyrody „Dolina Rzeki Brdy"

Utworzony został na mocy Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 12 września 1994 r.(M.P. Nr 51, poz. 433). Obszar lasu, rzek, gruntów rolnych, nieużytków i torfowisk obejmujący teren rezerwatu zajmuje 1.681,50 ha z czego w granicach Gminy Cekcyn 933,98 ha. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych, krajobrazowych i turystycznych doliny rzeki Brdy o wyjątkowych walorach przyrodniczo – krajobrazowych. Najważniejszym elementem ochrony w rezerwacie jest rzeka Brda, która rozcina głęboką doliną pola piasków sandrowych. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych, krajobrazowych i turystycznych odcinka doliny rzeki Brdy o wyjątkowych walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Dolina posiada system teras, odcinki przełomowe o założeniu rynnowym oraz z reguły strome, wysokie zbocza. Linia nurtu kształtuje się w wyniku erozji brzegów, akumulacji niesionego materiału oraz zarastaniu koryta roślinnością wodną. Teren doliny Brdy jest bardzo urozmaicony pod względem rzeźby terenu oraz siedlisk przyrodniczych. Charakterystycznymi elementami krajobrazu są meandry, starorzecza, kępy i łachy rzeczne. Na brzegach występują strome skarpy, urwiska, głazowiska oraz wywroty przegradzające koryto rzeki. Wzdłuż Brdy występują zróżnicowane zbiorowiska leśne. Do najbardziej naturalnych należą łęgi olszowe i wiązowe, a oprócz tego występują m.in.: bory sosnowe, subkontynentalne bory świeże oraz grądy zboczowe i subkontynentalne. Na obszarze rezerwatu znajdują się liczne pomniki przyrody oraz stanowiska roślin chronionych. Występują tu m.in.: podkolan biały, gnieźnik leśny, listera jajowata, jarząb brekinia i in. Rezerwat jest również ostoją wielu rzadkich zwierząt. Stwierdzono 25 gatunków ryb, 7 gatunków płazów, 5 gadów,117 ptaków i 40 gatunków ssaków. Do najcenniejszych należą m.in. pstrąg potokowy, bocian czarny, koza, gągoł, tracz nurogęś, trzmielojad, kania czarna, kania ruda, myszołów, rybołów, kobuz, derkacz, brodziec samotny, zimorodek, pliszka górska, borowiaczek, bóbr, wydra.








Rezerwat przyrody „Źródła Rzeki Stążki"

utworzony został na mocy Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 31 grudnia 1993r.(M.P. Nr 5, poz. 47). Obszar lasu, wód płynących, użytków rolnych i nieużytków obejmujący teren rezerwatu zajmuje 250,02 ha i znajduje się w całości na obszarze Gminy Cekcyn. Celem ochrony jest trwałe zabezpieczenie ze względów naukowych, dydaktycznych, krajobrazowych i turystycznych odcinka doliny źródeł rzeki Stążki o wyjątkowych walorach florystycznych. Same źródła mają swoją nazwę Wodogrzmoty Krasnoludków. Nazwa wywodzi się od wywierzyska z którego z dużą prędkością wypływają wody Stążki. Źródła wpisane zostały w 1991 r. do rejestru pomników przyrody